Instagram və WhatsApp-ın Meta-dan ayrılmasına dair məhkəmə işində ciddi sübut təqdim edilib

     ABŞ Federal Ticarət Komissiyasının (FTC) Meta şirkətinə qarşı antimonopoliya məhkəmə prosesində irəli sürdüyü ittiham xətti, Meta-nın iddiasına görə, 10 il əvvəl yazılmış məktublara əsaslanır. Əgər FTC bu işdə qalib gəlsə, Meta Instagram və WhatsApp-ı itirmək riski ilə üzləşə bilər. Məhkəmə prosesi ərəfəsində FTC nümayəndəsi tərəfindən ictimaiyyətə təqdim edilən sübutlardan biri 2012-ci ilə aid məktub olub. Həmin məktubda Mark Zuckerberg bildirirdi ki, Facebook (hazırda Meta) Instagram-ı almaqla "təhlükəli rəqibi neytrallaşdıra" bilərdi. Zuckerberg-ə məxsus başqa bir məktubda isə belə deyilir: "[Facebook] Messenger WhatsApp-ı üstələyəcək. Instagram o qədər sürətlə yüksəlirdi ki, biz onu 1 milyard dollara almağa məcbur olduq <…> bu, onları sıradan çıxarmaqla eyni deyil".

     FTC bu və digər məktublarla məhkəməni inandırmağa çalışır ki, Zuckerberg Meta-nı “rəqabət aparmaqdan daha yaxşısı - satın almaqdır” strategiyası ilə idarə edir və qurumun versiyasına görə bu biznes imperiyasını genişləndirmə sxemi antimonopoliya qanunvericiliyinə ziddir. Facebook başqa bir rəqibi - Snapchat-ı da 6 milyard dollara almağa cəhd etmişdi, lakin bu razılaşma baş tutmamışdı. Zuckerberg isə xəbərdarlıq etmişdi ki, bu məlumatın sızmasına və ondan qaynaqlanacaq bütün mənfi nəticələrə hazır olmaq lazımdır. FTC-nin sübut etməli olduğu əsas məsələ budur: Əgər Meta 2012-ci ildə Instagram-ı və 2014-cü ildə WhatsApp-ı almasa idi, bu günkü dominant mövqeyə çata bilməzdi.

     Lakin ekspertlər qeyd edirlər ki, bu qədər uzun müddət əvvəl bağlanmış razılaşmaların məhkəmə yolu ilə ləğv edilməsi çox nadir hallarda baş verir. Məhkəmə Mark Zuckerberg-i ifadə verməyə çağırıb və bu ifadənin təxminən 7 saat davam edəcəyi gözlənilir - o bu məktublarla və digər məsələlərlə bağlı suallara cavab verməli olacaq. Meta şirkətinin müdafiəsi açıq şəkildə bu mövqedən çıxış edəcək: Şirkət rəhbərliyinin - o cümlədən baş direktorun - həmin dövrdəki niyyətləri artıq əhəmiyyət kəsb etmir. Bu sənədlərdə “rəqabətə dair narahatlıqlar” ifadə olunsa da, FTC tərəfindən “rəqabətə zərər vurulması”na dair konkret sübutlar təqdim edilməyib. Məhkəmə artıq FTC-ni xəbərdar edib ki, öz bazar anlayışını əsaslandırmaq üçün ciddi sübutlar ortaya qoymalıdır.

     Ekspertlərin qeyd etdiklərinə görə, Meta-ya daxil olan sosial şəbəkələr əsasən pulsuz olduğu üçün, bazara dəyən zərərin birbaşa sübut edilməsi də çətin olacaq. Şirkətin mövqeyinə görə, FTC real vəziyyəti əks etdirməyən bazar tərifindən çıxış edir və bu məsələdə Meta-nın əsas rəqibləri olan TikTok, X, YouTube və LinkedIn kimi platformaları nəzərə almır. Şirkət üçün risklər çox böyükdür: FTC Meta-nın bölünməsini, o cümlədən WhatsApp və Instagram-ın ayrılmasını tələb edə bilər. Instagram-ın itirilməsi Meta-nın gəlirlərinə ciddi zərbə vura bilər - təkcə bu platformanın 2025-ci ildə şirkətin ümumi reklam gəlirlərinin təxminən yarısını gətirəcəyi gözlənilir. Məhkəmə prosesinin 8 həftə davam edəcəyi gözlənilir, lakin ən vacib ifadələr məhkəmənin əvvəlində veriləcək.

     Bu həftə ifadə verməsi gözlənilən şəxslər arasında Facebook-un keçmiş baş əməliyyat direktoru Sheryl Sandberg və Instagram-ın həmtəsisçisi Kevin Systrom da var. Məhkəmə prosesində təqdim olunan bütün elektron məktublar və sübutlar sonradan həm FTC, həm də Meta tərəfindən birgə idarə olunan rəsmi veb saytda dərc olunacaq. FTC iddia edir ki, şirkət Instagram və WhatsApp-ı alarkən bilərəkdən artıq məbləğ ödəyib. Məqsəd sosial şəbəkə bazarında - Snapchat və məxfilik yönümlü Facebook alternativi kimi təqdim olunan MeWe kimi rəqiblərin yer aldığı sahədə - dominant mövqeyini qorumaq olub.

     FTC-nin fikrincə, Meta rəqibləri aradan qaldırdıqdan sonra platformaların keyfiyyətini aşağı salıb, istifadəçi məxfiliyini məhdudlaşdırıb və reklamlarla platformaları doldurub. Meta isə tam əks mövqedədir. Şirkətin fikrincə, milyardlarla dollar investisiya və milyonlarla saatlıq insan əməyi sayəsində Instagram və WhatsApp daha yaxşı, etibarlı və təhlükəsiz xidmətlərə çevrilib - və reklama baxmaq isə sadəcə bir saniyə vaxt alır. Şirkət həmçinin bildirir ki, FTC bazarı düzgün müəyyənləşdirmir və bu, yanvarda baş vermiş hadisə ilə də təsdiqlənir. TikTok müvəqqəti olaraq bloklananda, bu platformanın istifadəçiləri kütləvi şəkildə Instagram-a keçiblər.

     Halbuki FTC TikTok-u sadəcə “video tətbiqi” adlandırır və onu Instagram-ın rəqibi kimi qəbul etmir. Meta şirkəti məsələnin geosiyasi tərəfinə də toxunub. Şirkətin baş hüquq müşaviri Jennifer Newstead belə deyib: “FTC-nin böyük bir Amerika şirkətini parçalamağa çalışması absurddur, xüsusilə də prezident administrasiyası çinlilərə məxsus olan TikTok-u xilas etməyə çalışdığı bir vaxtda. Tənzimləyici qurumlar üçün də məntiqsizdir ki, Amerika şirkətini zəiflətməyə cəhd etsinlər - xüsusilə biz süni zəka sahəsində Çinlə liderlik uğrunda rəqabətdə qalib gəlmək üçün bu şirkətlərin investisiyalarına hər zamankından daha çox ehtiyac duyduğumuz bir vaxtda”.

Mənbə: Arstechnica

Bənzər xəbərlər

Süni İntellekt

Meta öz süni zəkasının təlimində avropalıların məluimatlarından istifadə edəcək

Meta Platforms yaxın vaxtlarda Avropa Birliyi ölkələrindəki istifadəçilərin məlumatları əsasında öz süni zəka modellərini öyrətməyə başlayacaq.

Tech-Biznes

WhatsApp və Instagram-ın Meta-dan potensial ayrılmasına dair məhkəmə prosesinə start verilib

Bu gün Meta şirkətinə qarşı sosial şəbəkələr sahəsində qanunsuz inhisar yaratmaq ittihamı ilə məhkəmə prosesi başlayıb. Bu, Meta-nın Instagram və WhatsApp-ı alması ilə əlaqələndirilir.

Tech-Biznes

Meta-nın iddialı metakainat layihəsi "maliyyə faciəsi"nə çevrilib

4 il əvvəl Mark Zuckerberg, Facebook-u Meta olaraq yenidən adlandıraraq öz metakainat (metaverse) ideyasını həyata keçirməyə başladı və bu layihəyə 45 milyard dollar vəsait xərclədi.

Tech-Biznes

Müəyyən yüksəlişdən sonra texnoloji şirkətlərin səhmlərinin dəyəri yenidən aşağı düşüb

Çərşənbə günü qeydə alınan rekord artımdan sonra, texnoloji səhm qiymətləri cümə axşamı kəskin şəkildə azaldı, və Nasdaq Composite indeksi 4% gerilədi.

Sosial Media

WhatsApp çatlarına, zənglərinə və kanallarına yeni imkanlar əlavə edilib

WhatsApp istifadəçilərin mesajlaşma və zəng təcrübələrini yaxşılaşdırmaq üçün söhbətlər, zənglər və kanallar üzrə bir sıra yeni yeniliklər elan edib.