SpaceX Starship-in 11-ci sınaq uçuşu uğurlu şəkildə keçib (VİDEO)

Elm & Texnologiya

14.10.2025

Emil

Bugün SpaceX şirkətinin Starship raketi Cənubi Texasdakı Starbase kosmodromundan buraxılıb. Bu, raketin 11-ci suborbital sınaq uçuşu olub və eyni zamanda ikinci versiyanın son buraxılışı kimi tarixə düşüb. Missiyanın bütün əsas mərhələləri heç bir anomaliya olmadan başa çatıb ki, bu da özü-özlüyündə böyük uğur sayılır - çünki hər belə uçuş SpaceX raketlərinin yaxın gələcəkdə mütəmadi olaraq əvvəlcə Aya, sonra isə Marsa uçacağı günə bir addım daha yaxınlaşdırır. Bugün buraxılmış raket layihənin ikinci versiyasına aiddir. Onun ümumi hündürlüyü Super Heavy sürətləndiricisi ilə birlikdə təxminən 123 metr təşkil edir. Növbəti sınaq uçuşuna isə 124.4 metr hündürlüyə malik üçüncü versiya göndəriləcək. Starship layihəsinin kommersiya istifadəsinə başlamazdan əvvəl nəzərdə tutulan dördüncü versiyanın hündürlüyü 142 metr olacaq və onun 2027-ci ildə uçuşlara başlaması planlaşdırılır.

Starship kompleksinin 11-ci sınaq uçuşu təxminən 66 dəqiqə davam edib və raket pillələrinin ayrılması, faydalı yükün buraxılması və idarə olunan eniş mərhələlərini özündə birləşdirib. Bu uğur, 2025-ci ilin avqustunda baş tutmuş 10-cu sınaq uçuşunun nəticələrini təkrarlayıb və ardıcıl 3 uğursuz buraxılışdan sonra layihə üçün vacib bir mərhələ sayılır. Missiyanın əsas məqsədləri tam şəkildə yerinə yetirilib. Uçuşdan 2.5 dəqiqə sonra Super Heavy birinci pilləsi ilə Ship 38 adlı ikinci pillə uğurla ayrılıb. Birinci pillə - Super Heavy sürətləndiricisi - təkrar istifadə olunub: o, daha əvvəl 8-ci sınaq uçuşunda da iştirak etmişdi. Bu dəfə sürətləndirici start meydançasına qaytarılmayıb, uçuşdan təxminən 6.5 dəqiqə sonra Meksika körfəzinə endirilib. Starship gəmisi (eyni zamanda kompleksin ikinci pilləsi) 192 km hündürlükdə 8 Starlink peyk maketini suborbital trayektoriyaya çıxarıb.

Bundan əlavə, uçuşun 38-ci dəqiqəsində kosmosda Raptor mühərrikinin yenidən işə salınması uğurla sınaqdan keçirilib. Yerə eniş zamanı, Hind okeanı səthinə yaxın məsafədə, gəmi səsdən aşağı sürətdə bir sıra manevrlər edərək enişə yaxınlaşmanı imitasiya edib. Qeyd edilməlidir ki, bu uçuş zamanı gəmiyə quraşdırılmış istilik qalxanının bəzi plitələri qəsdən çıxarılmışdı. Məqsəd, əyləcləmə zamanı yaranan yüksək temperaturun gəminin kritik hissələrinə təsirini yoxlamaq idi. Artan istilik yüklənməsi gəminin məhvinə səbəb olmayıb - bu da müsbət nəticə kimi qiymətləndirilib. Sınaq zamanı Super Heavy sürətləndiricisi üçün yeni əyləcləmə strategiyası da yoxlanılıb: əvvəlcə onun 24 mühərrikindən 13-ü, daha sonra isə yalnız 5-i işə salınıb.

Raketin üçüncü versiyasında, eniş platformasına yaxınlaşmanın son mərhələsində cəmi 3 mühərrikin işləməsi planlaşdırılır. Lakin 5 mühərrikli korreksiya sxeminin tətbiqi sürətləndiricinin enişini daha etibarlı edir. Bu yeni sistem 11-ci sınaq uçuşu zamanı uğurla sınaqdan keçirilib. Starship kompleksi son dərəcə iddialı məqsədlər üçün hazırlanır - bunlara Marsın kolonizasiyası və NASA “Artemis” proqramı çərçivəsində Aya eniş modulunun orbitə çatdırılması daxildir. Raket 150 tona qədər yükü aşağı Yer orbitinə çıxarmaq qabiliyyətinə malikdir və tamamilə yenidən istifadə oluna bilən quruluşdadır. Bu isə kosmik sənayeni köklü şəkildə dəyişdirə biləcək bir yenilik kimi qiymətləndirilir. Yaxın aylarda SpaceX şirkəti Texasda yerləşən əsas start meydançasını modernləşdirəcək və bundan sonra Starship raketinin növbəti - üçüncü versiyasının sınaq uçuşlarına başlayacaq

Paylaş

Bənzər xəbərlər