Logo
    main-post-cover

    Süni intellekt özü-özünü insan beyni kimi bərpa etməyi öyrənib

    Süni İntellekt
    22.10.2025
    Emil
         Alimlər özünü bərpa edə bilən və ənənəvi modellərlə müqayisədə daha sürətli öyrənən yeni tip süni intellekt təqdim ediblər. Sistem insan beyninin sabitliyi qoruma və yüklənmədən sonra bərpa olunma qabiliyyətini təmin edən homeostaz və özünütənzimləmə prinsiplərinə əsaslanır. Təcrübələrdə bu süni intellekt “səsli” və natamam məlumatlarla işləyərkən yüksək dayanıqlılıq nümayiş etdirib - onun dəqiqliyi mövcud neyroşəbəkələrlə müqayisədə xeyli az azalıb. Bu, tibbi və əczaçılıq sahələrində etibarlı süni intellekt sistemlərinin yaradılmasına yol aça bilər. Müasir neyroşəbəkələr hələ də zəif tərəflərə malikdirlər: verilənlərdəki kiçik səhvlər və ya parametrlərin balanssızlığı “neyronların ölməsinə”, yəni şəbəkənin bəzi hissələrinin qeyri-aktiv hala gəlməsinə səbəb ola bilər. Bu isə modelin öyrədilməsini çətinləşdirir. Tədqiqatçılar problemi fərqli istiqamətdən həll etməyə qərar veriblər - hesablamaları artırmaq əvəzinə, təbiətin özündən ilham alıblar.
         Bunun nəticəsində BioLogicalNeuron adlı neyroşəbəkə arxitekturasının yeni elementi yaradılıb - bu element bioloji neyronların dayanıqlılığından ilhamlanaraq dizayn edilib. Əsas ideya homeostazın - beynin özünü tənzimləmə mexanizminin - imitasiya edilməsindən ibarətdir. BioLogicalNeuron “kalsium səviyyəsi” adlanan virtual göstəricidən istifadə edir - bu, bioloji hüceyrələrin aktivlik və sağlamlıq indikatorunun analoqudur. Əgər bu səviyyə normanı aşarsa, neyron daxili özünənəzarət mexanizmini işə salır: həddindən artıq güclü əlaqələri zəiflədir, vacib olanları gücləndirir və istifadə olunmayanları “kəsir”. Beləliklə, şəbəkə özü yüklənmənin qarşısını alır və sabitliyini qoruyur. Model dərmanların hazırlanmasında istifadə olunan mürəkkəb məlumat bazaları üzərində, o cümlədən HIVSPID tədqiqatları ilə bağlı verilənlərdə sınaqdan keçirilib.
         BioLogicalNeuron cəmi 3 təlim dövrü ərzində 100% doğrulama dəqiqliyinə nail olub, halbuki ənənəvi arxitekturalar üçün bu göstəriciyə çatmaq 15 dövrə qədər vaxt tələb edirdi. Bu, yalnız yüksək öyrənmə səmərəliliyini deyil, həm də hesablama resurslarının daha rasional istifadəsini göstərir. Yeni sistem “çirkli” məlumatlar şəraitində də işləmək qabiliyyətini qoruyur. Tədqiqatçılar təlim verilənlərinə qəsdən səs (yəni təsadüfi səhvlər və ya qarışıqlıq) əlavə etdikdə, modelin performansı orta hesabla cəmi 8.6% azalıb, halbuki digər neyroşəbəkələrdə bu göstərici 13-17% arasında dəyişib. BioLogicalNeuron süni intellektin yaradılması yanaşmasını dəyişə bilər. Hesablama gücünü və məlumat miqdarını artırmaq əvəzinə, tədqiqatçılar indi beynin fəaliyyət prinsiplərinə - özünütənzimləmə və bərpa mexanizmlərinə əsaslanırlar. Belə süni intellekt öyrəndiyi bilikləri itirmədən öyrənməyə və uyğunlaşmağa qadirdir, həm də nasazlıqlara qarşı dayanıqlıdır. Bu xüsusilə tibb, dərman hazırlanması və məlumatların tez-tez natamam olduqları digər sahələr üçün çox vacibdir.
    Paylaş
    Bənzər xəbərlər
    britaniyada-yayimlanmis-televiziya-proqraminin-aparicisi-qisminde-suni-intellekt-cixis-edib
    Süni İntellekt

    Britaniyada yayımlanmış televiziya proqramının aparıcısı qismində süni intellekt çıxış edib (VİDEO)

    Channel 4 kanalında 20 oktyabr tarixində yayımlanmış Dispatches proqramı süni intellektin aparıcı kimi çıxış etdiyi ilk Britaniya televiziya proqramı olub - bu barədə channel4.com saytı məlumat verib.
    openai-hemtesiscisi-andrej-karpathy-suni-intellekt-agentleri-en-azi-10-ilden-sonra-calisa-bilecekler
    Süni İntellekt

    OpenAI həmtəsisçisi Andrej Karpathy: "Süni intellekt agentləri ən azı 10 ildən sonra çalışa biləcəklər"

    Ötən həftə iştirak etmiş olduğu bir podkastda OpenAI-nin həmtəsisçilərindən biri olan Andrej Karpathy etiraf edib ki, funksional süni intellekt agentləri təxminən 10 il sonra real şəkildə işləməyə başlayacaqlar.
    suni-intellekt-yeniyetmeleri-daha-suretli-dusunmeye-vadar-lakin-bir-faktora-menfi-tesir-gosterir
    Süni İntellekt

    Süni intellekt yeniyetmələri daha sürətli düşünməyə vadar, lakin bir faktora mənfi təsir göstərir

    Süni intellekt yeniyetmələrin idrak proseslərini aktiv şəkildə dəyişdirir - onları daha sürətli düşünməyə vadar edir, lakin analiz dərinliyinə mənfi təsir göstərir. Bu nəticə Oxford University Press tərəfindən aparılmış yeni tədqiqatın əsas qənaətlərindəndir.
    openai-bu-il-gpt-6-suni-intellekt-modelini-istifadeye-vermeyecek
    Süni İntellekt

    OpenAI bu il GPT-6 süni intellekt modelini istifadəyə verməyəcək

    OpenAI şirkəti ilin sonuna qədər növbəti nəsil süni intellekt modelini - GPT-6-nı - təqdim etməyi planlaşdırmır. Lakin bu, şirkətin yeni böyük dil modellərini təqdim etməyəcəyi demək deyil.
    internetdeki-meqalelerin-50-den-coxu-suni-intellekt-terefinden-tertib-olunub
    Süni İntellekt

    İnternetdəki məqalələrin 50%-dən çoxu süni intellekt tərəfindən tərtib olunub

    Graphite agentliyinin məlumatına görə, 2020-ci ildən 2025-ci ilin may ayınadək dərc olunmuş 65 000 ingilis dilli məqalənin təhlili nəticəsində süni intellektin yaratdığı məqalələrin həcmi ilk dəfə insan tərəfindən yazılanlarla eyni səviyyəyə çatıb.